Ga naar de inhoud
Tokyo.nl » Japan (日本) » De atoombomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki

De atoombomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki

atoombom verwoesting Hiroshima
Atoombom verwoest Hiroshima

Op 6 en 9 augustus van het jaar 1945 werden de steden Hiroshima en Nagasaki beiden gebombardeerd met een atoombom. Een aantal dagen hierna gaf Japan zich over aan de Amerikanen. Hiermee kwam de Tweede Wereldoorlog eindelijk ten einde. Dit is het verhaal van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki en hoe deze een enorme invloed op het leven in Japan hebben. 

Historische achtergrond

Op 7 december 1941 viel Japan de Amerikaanse marinebasis in Hawaii, Pearl Harbor, aan. Het Japanse Keizerrijk had de VS zojuist de oorlog verklaard en nam hiermee volledig deel aan WOII. In eerste instantie veroverde Japan een groot deel van de Pacifische Oceaan. Echter, al snel begonnen de Amerikanen terrein terug te winnen.

Pearl Harbor tijdens de Tweede Wereldoorlog
Een zinkend Amerikaans schip na de Japanse aanval op Pearl Harbor, Wikipedia

Met de verovering van Okinawa in 1945 maakte Amerika zich klaar om Japan voorgoed te verslaan via een gigantische amfibische invasie naar het eiland Shikoku. Gedurende deze periode vielen de Amerikanen al veel Japanse steden aan vanuit de lucht. Tijdens deze aanvallen werd gebruik gemaakt van vuurbommen die gigantisch veel schade en leed maakten op de grond.

Japan tot overgave dwingen

De paddenstoelwolk na de atoomaanval op Nagasaki
De paddenstoelwolk na de atoomaanval op Nagasaki, Wikipedia: Charles Levy

De geplande amfibische invasie van Shikoku bleek erg veel Geallieerde levens te gaan kosten waardoor de Amerikanen niet bereid waren om Japan binnen te vallen. Simpelweg omdat dit te veel mensenlevens zou kosten. Daarnaast was de Sovjetunie in het noorden bezig met Japans bezet land in China aan het annexeren, zolang er oorlog was mocht dit legaal namelijk. De tijd tikte daarom voor de Amerikanen om de oorlog snel ten einde te laten komen.

Na lang evalueren werd er door de Amerikanen besloten om Japan aan te vallen met de atoombom. Gezien ze nog niet precies wisten hoeveel schade de bom zou aanrichten hoopte ze wel zo Japan te dwingen tot een overgave.

Op 6 augustus werd Hiroshima gebombardeerd met de atoombom Little Boy. Drie dagen later op 9 augustus werd ook Nagasaki aangevallen met een atoombom onder de naam Fat Man.

Na drie spannende dagen werd er op 12 augustus door keizer Hirohito de overgave van Japan aangekondigd. Niet iedereen was het hier mee eens, zoals de conservatieve Japanse legerleiding bijvoorbeeld die nog steeds de droom van de eervolle samoerai volgde wilde nog doorvechten. Hierdoor ontstond er een lange guerilla oorlog op de Pacifische en Indonesische eilanden bijvoorbeeld. Desondanks werd op 2 september de overgave van Japan getekend aan boord van het Amerikaanse slagschip de USS Missouri en kwam de Tweede Wereldoorlog eindelijk voor iedereen ten einde.

Waarom Hiroshima en Nagasaki?

Hiroshima atoombom
Hiroshima na de atoombom

De reden voor het aanvallen van Japan met atoombommen was om de oorlog zo snel mogelijk te beëindigen. Een sneller einde van de oorlog betekende namelijk veel minder slachtoffers. Maar waarom werden de steden Hiroshima en Nagasaki gekozen?

In eerste instantie had de Amerikaanse legerleiding vijf steden op het oog: Yokohama, Hiroshima, Kokura, Niigata en Kyoto. Elk van deze steden was van groot belang voor de Japanse oorlogsmachine gezien de grote hoeveelheid industrie en de moraal van de Japanse bevolking. Uiteindelijk werd er gekozen voor Hiroshima. Hiroshima was namelijk bij eerdere bombardementen gespaard gebleven. Mede omdat het de enige stad was zonder krijgsgevangenenkamp.

Ondanks de gigantische hoeveelheid slachtoffers en totale verwoesting van Hiroshima na het bombardement weigerden Japan zich nog steeds over te geven. Daarom besloot de Amerikaanse legerleiding een tweede atoombom af te werpen. De keuze hiervoor viel op Kokura. Echter, toen de Amerikanen deze stad wilden bombarderen was er te veel bewolking boven de stad. Daarom weken de Amerikanen uit naar het alternatieve doel: Nagasaki. 

Slachtoffers

de aftermath van de atoomaanvallen
De aftermath van de atoomaanvallen

De atoombom richtte direct een immense schade aan en verwoestte de steden Hiroshima en Nagasaki bijna compleet.

Bij de aanval op Hiroshima kwamen er direct 78.000 mensen om het leven. Dit als gevolg van de drukgolf en hitte die bij de explosie vrijkwamen. Ook raakten zo’n 80.000 mensen gewond. In de dagen en weken na de aanval stierven ook duizenden mensen aan de gevolgen van stralingsziekte. In 2004 werd door onderzoek van de gemeente Hiroshima duidelijk dat de atoombom op Hiroshima in totaal 237.062 levens heeft gekost. Naast de directe doden en de sterfgevallen als gevolg van stralingsziekte, stierven er ook veel mensen aan kanker. Dit was het gevolg van de ioniserende straling. 

In Nagasaki kwamen relatief minder mensen om het leven. In totaal vielen er in Nagasaki 39.000 doden en 25.000 gewonden. Ook hier kwamen duizenden mensen later om door de stralingsziekte. In Nagasaki zijn er volgens hetzelfde onderzoek in circa 109.000 mensen gestorven als gevolg van de atoombom. Vooral de straling was hier de brenger van dood en verderf.

Hibakusha

Overlevenden van de atoomaanvallen dragen de naam Hibakusha. Zij hadden het meeste last van de gevolgen van de straling en werden zelfs gediscrimineerd. Vlak na de Tweede Wereldoorlog wist men namelijk nog maar weinig over de gevolgen van nucleaire straling. Dit veranderde toen de hibakusha in 1956 de vereniging Nihon Hidankyo oprichtte. Hiermee kregen de slachtoffers van de aanvallen erkenning van de Japanse overheid. 

Ophef en discussie

Na de Tweede Wereldoorlog bestond er direct al discussie over de atoombommen. In het ene kamp had je de voorstanders van de aanvallen. Zij beschouwden de aanvallen als een vreselijk, maar noodzakelijk kwaad. De aanvallen zouden ervoor hebben gezorgd dat de oorlog snel was afgelopen. Ze hadden dus eigenlijk meer slachtoffers voorkomen. In het andere kamp werd gezegd dat de aanvallen onnodig waren. Zij beargumenteerden dat Japan zich sowieso wel had overgegeven. Mensen uit dit kamp beschouwden de aanvallen als oorlogsmisdaden.

Het blijft tot op de dag van vandaag een veelbesproken onderwerp dat moreel niet goed te verdedigen is. Toch hebben we met de wereld besloten om geen atoombommen meer te gebruiken om mensen dit leed te besparen.

Herdenkingsplekken & musea in Hiroshima en Nagasaki

Het Hiroshima Peace Memorial Park
Het Hiroshima Peace Memorial Park

In beiden steden vind je herdenkingsplekken en musea over de atoombommen en diens vreselijke gevolgen. Hier leer je onder andere over de dagen waarop de bombardementen plaatsvonden. Ook wordt er veel aandacht besteed aan persoonlijke ervaringen van overlevenden. 

Hiroshima Peace Memorial Park

Het Hiroshima Peace Memorial Park is een uitgestrekt park van wel 120.000 vierkante meter. Voor het afwerpen van de bom was dit het culturele en economische centrum van de stad. Maar, na de inslag van de bom was het een grote lege vlakte. Men besloot om dit zo te houden. Van het gebied werd een groot vredesmonument te gemaakt.

In het park vind je de zogenaamde A-Bomb Dome (Genbaku Dome). Dit gebouw was het enige dat nog overeind stond na de vreselijke aanval. Het gebouw is tegenwoordig een UNESCO World Heritage Site en heeft een beschermde status. Loop je voorbij de A-Bomb Dome, dan kom je bij het Cenotaph for the A-Bomb Victims. Dit is een herdenkingsplek voor de slachtoffers van de atoombom. Een bezoek brengen aan het Peace Memorial Park is overigens compleet gratis en een echte must-see in de stad.

Hiroshima Peace Memorial
Het Hiroshima Peace Memorial

Hiroshima Peace Memorial Museum

Daarnaast vind je in het park het gelijknamige Hiroshima Peace Memorial Museum. Dit museum focust zich op 6 augustus 1945 en de gevolgen van de atoombom. Hier worden persoonlijke verhalen gedeeld, inclusief de gruwelijke details. Het Hiroshima Peace Memorial Museum dient om ons eraan te herinneren dat we vrede niet als vanzelfsprekend moeten beschouwen. Entree voor museum bedraagt slechts 200 yen. Het museum is geopend van 8:30 tot 19:00.

Hiroshima National Peace Memorial Hall for the Atomic Bomb Victims

De Hiroshima National Peace Memorial Hall
Het Hiroshima National Peace Memorial Hall gewijd aan alle slachtoffers van de atoomaanval, Wikipedia: そらみみ

De Hiroshima National Peace Memorial Hall is een monument gewijd aan de slachtoffers van de atoombom. Hier worden de slachtoffers elk jaar herdacht net zoals wij dat doen op Dodenherdenking. Daarnaast worden foto’s en eerstehands ervaringen van slachtoffers tentoongesteld. 

Nagasaki Atomic Bomb Museum

Ook in Nagasaki is er een museum gewijd aan de atoomaanval. Het Nagasaki Atomic Bomb Museum is een sober maar informatief museum over de atoomaanval en de impact hiervan op de stad en diens inwoners. Een belangrijk onderdeel van dit museum zijn de geschreven ervaringen van mensen die de aanval overleefd hebben. Het Nagasaki Atomic Bomb Museum heeft als doel mensen te onderwijzen over de verschrikkelijke gevolgen van nucleaire wapens. 

Nagasaki National Peace Memorial Hall for the Atomic Bomb Victims

De Nagasaki National Peace Memorial Hall is een gedenkmonument gewijd aan de slachtoffers van de atoombom. Hier kan worden gebeden voor de slachtoffers en kunnen foto’s, memoires en eerstehands ervaringen van die dag worden gelezen en gezien.

Atomic Bomb Hypocenter Park

Het Atomic Bomb Hypocenter Park in Nagasaki
Het Atomic Bomb Hypocenter Park in Nagasaki, Flickr: IMBiblio

Het Atomic Bomb Hypocenter Park is de ground zero van de atoomaanval op Nagasaki. In het park staan meer dan 500 kersenbloesems en is een prachtig herdenkingsmonument gebouwd. 

Meer leren over de atoombom?

Wil je meer leren over de aanvallen op Hiroshima en Nagasaki dan kan ik de documentaire Hiroshima (2005) aanraden. Om het gehele verhaal over de oorlog rondom Japan beter te begrijpen kan ik ook World War Two in Color episode 11: The Island War en episode 13: Victory in the Pacific aanraden. Beiden zeer ingrijpende documentaires die beide kanten van het verhaal goed belichten.

Veelgestelde vragen over de atoombommen

Hoe heet de atoombom op Nagasaki en Hiroshima?

De atoombom die op 9 augustus 1945 op Nagasaki viel kreeg de naam “Fat Man” van de Amerikanen. Deze bom was iets groter dan die op 6 augustus 1945 op Hiroshima viel en “Little Boy” heette .

Hoeveel doden vielen er in Hiroshima en Nagasaki?

Het vastgestelde dodenaantal voor Hiroshima staat op 78.000 direct na impact, met de neveneffecten van de straling erna kwam de officiële telling in 2004 uit op 237.062 slachtoffers. Bij Nagasaki vielen er direct na impact 39.000 doden en zijn er uiteindelijk 109.000 mensen omgekomen inclusief neveneffecten. In totaal zijn er daarom meer dan 346.062 mensen omgekomen door de atoombommen op Japan.

Is het veilig om te leven in Nagasaki of Hiroshima?

Ondanks de hoge levels van straling direct na de impact is het tegenwoordig niet meer onveilig in Hiroshima of Nagasaki door de straling van de atoombom. Fukushima daarentegen is op dit moment nog steeds onbewoonbaar na de kernramp van 2011.

6 gedachten over “De atoombomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki”

  1. Cornelis J. VISSER

    Mijn jeugd is mede getekend door de Duitse overheersing in Nederland en in dankbaarheid aan al die jonge jongens die voor onze bevrijding stierven.

  2. Wisten jullie dat de Japanse Godzilla eigenlijk een soort pseudoniem voor de atoombom in Japan is. Het was vroeger een taboe om over de verwoesting en atoombom te praten in Japan, mede door de Amerikanen die veel van de schade bleven ontkennen. Daarom hadden de Japanners een soort scapegoat nodig voor de atoombom en dat was Godzilla de allesverwoestende.

  3. p van buuren ..triest als ze geluisterd hadden naar tomoyuki yamashita was de oorlog gestopt voor ze die bommen gooide ..de amerikanen zagen het als test ..yamashita overleefde ..hij betaalde de amerikaanen .. met gestolen goud.

  4. De inzet van de atoombommen heeft de levens gered van mijn ouders, mijzelf en circa 100000 andere Nederlanders in de japanse concentratiekampen. Wij waren uitgehongerd en veelal verzwakt door tropische ziekten en zonder medicijnen. Het had niet langer moeten duren.
    Hetzelfde gold voor vele duizenden andere internationale gevangenen.

    Daarbij zouden bij verlenging van de oorlog en bij een geplande invasie van Japan zelf, nog vele honderdduizenden militaire slachtoffers gaan vallen.
    Wij zijn allen dankbaar dat het gebeurd is.
    Japan heeft na de oorlog een hypocrite slachtofferrol gekozen via massale publicrelations,
    en nooit op scholen of media hun onmenselijk wrede optreden in Azië onder ogen gezien. Dat leidt nog steeds tot fricties met China en Korea.
    Dat heeft Duitsland wel gedaan. P

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Tokyo.nl logo

Hulp nodig met je reis?

Beroemde highlights van Japan tekening