Japan is een van de weinige landen met een ronde vorm in zijn vlag. Je kent ‘m wel, de vlag met een witte achtergrond en in het midden een grote ronde cirkel. Maar wat houdt deze vlag nu eigenlijk in? En is dit altijd de vlag van Japan geweest?
Snel naar:
- Hinomaru of Nisshoki
- De geschiedenis
- Varianten op de vlag
- Land van de rijzende zon
- Kleurcodes
- Protocollen, tradities en gebruiken
Hinomaru of Nisshoki?
Laten we beginnen bij het begin: de naam. Officieel heet het Japanse vaandel de Nisshoki. Dit staat voor ‘zonmark vlag’. Toch wordt de vlag door de meeste Japanners simpelweg Hinomaru genoemd. De betekenis hiervan is ‘cirkel van de zon’. De rode cirkel in de vlag staat immers voor de zon. Door zijn rode kleur word de vlag vooral geassocieerd met een opkomende zon vanwaar ook weer de verwijzing naar Japan het land van de rijzende zon vandaan komt.
De geschiedenis
De Japanse vlag kent een rijke geschiedenis. Volgens legendes werd de vlag in de 13e eeuw geïntroduceerd, ten tijde van de Mongoolse invasie van Japan. Een boeddhistische priester, Nichiren genaamd, zou een witte vlag met een rode cirkel hebben aangeboden aan de toenmalige Japanse keizer. Een andere legende beweert dat Japanse samoerai tekeningen van de zon schilderden op hun waaiers. Net zoals met veel legendes zullen deze wel een kern van waarheid hebben, maar toch kloppen deze verhalen niet helemaal.
De vlag werd namelijk al eerder gebruikt. Zo is het bekend dat de vlag in de 12e eeuw al aanwezig was bij veldslagen tussen verschillende samoerai-clans. Ook in de hierop volgende eeuw werd de vlag veelvuldig gebruikt als militaire banier. Je ziet de banier ook vaak terug op oude Ukiyo-e prenten zoals hierboven te zien is in een marine veldslag.
In 1854 werd het vaandel met de rode stip de officiële vlag voor Japanse handelsschepen, dit was nodig gezien op 31 maart het Verdrag van Kanagawa getekend werd. Dit handelsverdrag met Amerika was de eerste stap richting de de-isolatie van Japan en de start van de internationale handel. Hiervoor handelde de Japanners alleen via Deshima met de Nederlandse VOC of China. Vanaf dit moment moest Japan zich op zee kenbaar maken aan de hand van een vaandel.
Vanaf 1886 werd de vlag het nationale symbool van Japan. Sindsdien wordt die ook gebruikt als marinevaandel voor het leger. Toch duurde het meer dan honderd jaar voordat de vlag officieel werd aangenomen als nationale vlag. Merkwaardig genoeg werd er pas in 1996 in de Japanse wet opgenomen dat de Hinomaru (of Nisshoki) daadwerkelijk de nationale vlag is.
Varianten op de Hinomaru
Als je wel eens een bekende Amerikaanse oorlogsfilm over de Tweede Wereldoorlog hebt gezien, dan zul je je het wel afvragen: hoe zit het met de vlag met een witte achtergrond, rode cirkel en rode strepen/zonnestralen? Dit is de officiële vlag van de Japanse marine en was voorheen het vaandel van het gehele Japanse leger.
De marine heeft deze vlag aangehouden terwijl de rest van het Japanse leger is overgegaan op een versie met een rode cirkel, acht stralen en gouden driehoeken aan de randen zoals hierboven op de foto te zien is.
Land van de Rijzende Zon
Japan staat ook wel bekend als het ‘Land van de Rijzende Zon’. Dit heeft deels met de vlag te maken. Gezien de witte achtergrond de horizon moet voorstellen en de rode cirkel symboliseert de opkomende zon. Maar waarom heeft Japan nu gekozen voor de zon?
Volgens Japanse mythologie is de Japanse keizer een nazaat van de Zonnegod. Tot 1945 werd de keizer zelfs gezien als een god. Aan deze afkomst van de Japanse keizer doet de vlag dus eer aan.
Overigens wordt er al eeuwenlang naar Japan gerefereerd als het ‘Land van de Rijzende Zon’. Er zijn zelfs brieven gevonden uit het jaar 607 waarin een Japanse keizer zichzelf ‘De keizer van de rijzende zon’ noemde.
De kleuren en verhoudingen van de vlag
De Japanse vlag heeft erg specifieke kleuren en verhoudingen. De kleur wit (of geen kleur?) spreekt natuurlijk voor zich, de kleur rood echter niet. De kleur van de cirkel is namelijk niet rood, maar dieprood ookwel Crimson Glory genoemd met de kleurcode Hex: #BC002D, RGB: (188, 0, 45) of CMYK: 0, 1, 0.760, 0.262.
Ook de verhoudingen van de vlag zijn erg specifiek. Ten eerste de verhouding tussen hoogte en breedte. Deze moet precies 2:3 zijn. Als de vlag bijvoorbeeld 1 meter hoog is, dan moet deze precies 1,5 meter breed zijn. Ten tweede speelt ook het formaat van de cirkel zelf een rol. De diameter van de cirkel moet precies 3/5e van de hoogte van de vlag zijn. Daarnaast moet de cirkel precies in het midden staan.
Protocollen, tradities en gebruiken
Er bestaan talloze protocollen en tradities omtrent de Hinomari. Bijvoorbeeld, als de Japanse vlag samen met een andere vlag wordt gehesen, dan móet de Hinomari de rechter van de twee zijn. Ook was het voorheen verplicht om de keizer te groeten met de vlag. Daarnaast waren huishoudens verplicht om de vlag te hijsen op nationale feestdagen. Beide protocollen zijn al een lange tijd afgeschaft en tegenwoordig zie je de Japanse vlag niet of nauwelijks bij ‘normale gebouwen’ meer hangen. Alleen bij overheidsgebouwen vind je nog de vlag gehesen.
Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog was het populair om de vlag vol te schrijven met bemoedigende woorden en gelukswensen en deze vervolgens aan de soldaat te geven die ten strijden trok. Japanners geloofde dat de volgeschreven vlag als een soort talisman fungeerde: de vlag zou geluk brengen en de soldaat veilig houden.
Daarnaast werd gedurende de Tweede Wereldoorlog een witte bandana met hierop een rode cirkel gedragen. Zo’n bandana stond voor moed en zag je vaak ook terug bij kamikaze piloten (zelfmoord piloten). Tegenwoordig zie je de bandana’s of varianten hierop nog veel in Japan, vooral bij toeristische attracties en souvenirwinkels.
Japanse vlag kopen?
Altijd al een Japanse vlag willen ophangen? Je kan de Hinomaru kopen in Nederland en België via Bol.com. Hoe goedkoper de vlag hoe slechter de kwaliteit. Wil je hem buiten ophangen ga dan voor een zwaarder type zoals deze premium vlag van de Vlaggen Unie.
Enkele veelgestelde vragen over de Japanse vlag
De Japanse vlag symboliseert een rijzende rode zon op een lege horizon. De keuze hiervoor is gemaakt omdat de Japanse keizers afstammelingen waren van de Godin van de Zon.
De rode zonnestralen is officieel de vlag van de Japanse marine. Maar later ook in een andere vorm geadopteerd door het Japanse leger. Veel pop-art en anime maken tegenwoordig gebruik van de speelse symboliek.
Officieel heet het Japanse staatsvaandel de Nisshoki. Dit staat voor ‘sun marked flag’. Toch wordt de vlag door de meeste Japanners simpelweg Hinomaru genoemd wat letterlijk ‘cirkel van de zon’ betekent.