Ga naar de inhoud
Tokyo.nl » Japan (日本) » De Japanse cultuur » Kokeshi poppen, uit het juiste hout gesneden

Kokeshi poppen, uit het juiste hout gesneden

Kokeshi poppen uit Japan
Kokeshi poppen uit Japan

In veel souvenirwinkels in Japan zul je ze terugvinden: kokeshi poppen. Deze houten poppetjes, vaak in de vorm van een vrouw in traditionele kleding, dienen tegenwoordig vooral als woondecoratie. Net als figuurtjes van koikarpers, kraanvogels en Mt. Fuji, worden er ieder jaar weer vele kokeshi’s aan toeristen verkocht. Ze pronken op vensterbanken rond de hele wereld, maar waar komen de in vrolijke kleuren geschilderde poppen eigenlijk vandaan?

Vintage Kokeshi poppen
Vintage Kokeshi poppen / Erik en Petra Hesmerg

Kokeshi poppen zijn ontstaan in de Tohoku regio, het noordelijke deel van Honshu het hoofdeiland van Japan. Je vindt ze daar terug langs de kant van de weg of op de palen van een brug, kokeshi zijn overal en behoren tot de Japanse cultuur. Sommige historici zeggen dat mensen deze poppen in het verleden tijdens een bezoek aan een onsen maakten. Andere historici zeggen dat kunstenaars van onsen zelf de poppen in elkaar zouden hebben gezet. Door het warme water in de buurt van onsen is het hout van bomen zacht en makkelijk te bewerken. Reizigers namen de poppen mee voor hun kinderen, het was een goedkoop souvenir om te geven na terugkomst van een lange reis. Kokeshi poppen zijn dus al eeuwenlang door reizigers mee naar huis genomen!

Vorm en betekenis

Kokeshi poppen in alle soorten en maten
Kokeshi poppen in alle soorten en maten

De houten poppen bestaan uit twee onderdelen: een hoofd en een romp. Aan de vorm van de twee onderdelen kun je afleiden bij welke onsen de kokeshi is gemaakt, omdat veel onsen in de Tohoku regio door de jaren heen een eigen stijl hebben ontwikkeld. Een van de bekendste soorten kokeshi is ontstaan bij de Naruko onsen in Osaki. Het dunne, cilindervormige lichaam van de Naruko kokeshi buigt een beetje breed af aan de onder- en bovenkant.

Kokeshi werden vroeger met de hand beschilderd, nu wordt dit soms ook met behulp van machines gedaan. Traditioneel gezien brengen kunstenaars met rode, gele en zwarte verf details op de kokeshi aan. Tegenwoordig zijn er veel creatieve houtbewerkers die ook aan de slag gaan met niet-traditionele kleuren en vormen. Hierdoor zijn er kokeshi met bijvoorbeeld uit hout gesneden haar of ledematen ontstaan. Men schilderde vroeger het haar van de poppen direct op de hoofden en beeldde ledematen niet af.

Japanners geloven dat kokeshi geluk brengen, eigenlijk net als Maneki Neko en de Daruma. Het hout van de bomen rond onsen is zacht geworden door de nabijheid van de heetwaterbronnen. Japanners geloven dat watergeesten van de onsen die in de kokeshi zijn achtergebleven ervoor zullen zorgen dat huizen niet afbranden. Daarvoor moet de kokeshi natuurlijk wel uit het juiste hout gesneden zijn. Alleen bomen van vlak bij het water worden gebruikt. Onder de veelgebruikte boomsoorten vallen de prunus en de kornoelje.

Kokeshi op evenementen en festivals

Traditionele Kokeshi poppen
Traditionele Kokeshi poppen

Japanners blinken uit in het in stand houden van tradities. Om kokeshi keer op keer onder de aandacht te brengen, zijn er in Tohoku het hele jaar door verschillende evenementen en festivals met de houten poppen als thema. In mei wordt de jaarlijkse nationale kokeshi competitie gehouden in Shiroishi, hier laten kunstenaars hun beste werk zien. Bezoekers kunnen kunstenaars van een afstandje bekijken terwijl zij de kokeshi maken. Ook kunnen bezoekers aan de slag met het maken van een eigen pop.

In augustus en september organiseren verschillende steden in het noorden van de Miyagi prefectuur kokeshi festivals. Ieder jaar zijn hier weer veel bijzondere kokeshi poppen te bezichtigen. Lokale inwoners lopen, verkleed als kokeshi, in parades door de straten. Een van de bekendste kokeshi evenementen is het festival bij de Naruko onsen in Osaki. Mocht je na dit festival nog niet op kokeshi uitgekeken zijn, dan vind je in Osaki ook nog het kokeshi museum. Een grote houten pop begroet bezoekers hier bij binnenkomst en brengt ze meteen in de stemming voor meer kokeshi.

Dit artikel is geschreven door: Roxane Beekhuizen

3 gedachten over “Kokeshi poppen, uit het juiste hout gesneden”

  1. Wat leuk, afgelopen week thuis gekomen en ook in het Ueno park twee leukjes voor thuis gekocht. Nog niet wetende van dit mooie verhaal. Nu heb ik met 1 een ongeluk gehad.. ik nam het popje ff nat af en de vernislaag en rode kleur verdween als sneeuw voor de zon
    Jammer, maar zal het zelf voorzichtig lakken

  2. Frank van den Berg

    Recent in Tokyo in het Ueno park waar wat stalletjes staan die wat vintage spullen verkopen, een hele lading gekocht voor een habbekrats. Ze staan nu in mijn huiskamer te pronken.
    Wat een fantastastisch land!
    Ik ga er zeker nog een keer heen….

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Tokyo.nl logo

Hulp nodig met je reis?

Beroemde highlights van Japan tekening