Prachtige Japanse prenten, je kent ze vast wel want sommige zijn wereldberoemd geworden en worden vaak op ansichtkaarten gebruikt. Zoals bijvoorbeeld “De grote golf van Kanagawa (Kanagawa Oki Nami Ura)” wat van origine een houtsnede is van de Japanse kunstenaar Katsushika Hokusai maar dat tegenwoordig vaak op posters is afgebeeld.
De Japanse prentkunst vind zijn mondiale oorsprong tijdens de Edo periode onder de regering van de Tokugawa’s maar was al enkele eeuwen daarvoor zeer populair onder de Japanners. De prenten of houtsneden zijn altijd onderworpen aan de mode of gebeurtenissen van dat moment (ukiyo-e).
Zo is het mogelijk om zeer uiteenlopende Japanse prenten te vinden met bijvoorbeeld afbeeldingen van natuurrampen, landschappen, erotische schouwspelen (shunga prenten), Japanners in prachtige kledij of architectonische wonders. Maar ook de machtige samoerai krijgers werden vaak afgebeeld in de bekende prentkunst.
Ukiyo-e betekend ook wel “pluk de dag” of “durf te leven”
Oorsprong en ontwikkeling van de Japanse prent
De Japanse kunst bloeide op door de introductie van het boeddhisme in de 6e eeuw vanuit China en Korea. Verschillende kunstvormen o.a. de prentkunst werd geïmporteerd door Japanse kunstenaars vanuit deze landen. Naarmate de Japanners bekender werden met de kunstvormen gingen ze deze repliceren en herproduceren.
De prentenkunst kwam in bloei en werd al snel toegepast op typische taferelen en landschappen voor Japan. De Chinese manier van het tekenen werd volledig geadopteerd en verfijnt naar Japanse begrippen in prenten en schilderijen. In een vroeg stadia werden vooral belangrijke mensen, hoffelijke bezigheden en adel vastgelegd op de prenten. Dit waren toen nog vooral prachtige tekeningen op grote papieren rollen.
In China noemde ze deze kunstvorm Kara-e en in Japan Yamato-e. De Japanse prenten (Yamato-e) waren veel fijner en hadden meer kleur dan de Chinese varianten. Dit zie je vandaag en de dag nog terug in de eeuwenoude gedetailleerde shunga prenten waarvan je misschien wel iets minder had willen zien, knipoog. De prenten zijn in ieder geval niet meer weg te denken uit de Japanse cultuur.
Shunga prenten zijn de pikante blaadjes van de oudheid
Yamato-e prenten kunstenaars
Japanse yamato-e kunstenaars werden rond de 16e eeuw vooral opgeleid in de Tosa-school nabij Kyoto. De invloedrijke keizerlijke adel steunde deze vorm van drukkunst door dik en dun. Toch verloren de edelen met de jaren hun aandacht voor de Japanse prentkunsten en kwam de kunstvorm meer bij de normale mensen terecht.
In de 17e eeuw rond het hoogtepunt van de Edo periode en tijdens de heerschappij van de Tokugawa’s krijgt de kunstvorm steun van militaire heersers (Shoguns). Hier komen ook de eerste echte ukiyo-e schilders en kunstenaars vandaan. Dit waren artiesten die momentopnames vastlegden met de pen of in een houtsnede dus bijvoorbeeld een veldslag of de bouw van een gigantisch kasteel zoals dat van Himeji.
Dit is ook de tijd dat de erotische Shunga’s zeer populair waren. Houtsneden en prenten van liefdes dilemma’s, drama’s of schouwspellen die tot in het detail weergegeven zijn worden in het hedendaags Japan voor zeer hoge prijzen verkocht. De originele prenten zijn bijna niet meer te verkrijgen en uiterst zeldzaam.
Wil je Japanse prenten kopen? Bij Bol.com vind je er een paar!
Houtsneden en Ukiyo-e prenten
Veel mensen denken dat Ukiyo-e gelijk staat aan de gekleurde Japanse prenten kunst maar dit is niet helemaal correct. Ook al is Ukiyo-e inherent aan de Japanse prenten het is eigenlijk een type of kunstvorm binnen deze stroming. Ukiyo-e is wel verantwoordelijk voor de houtdruktechniek waarmee het mogelijk werd om in grote en goedkope oplagen prenten te drukken en te verspreiden. De oorsprong van deze drukvorm is ontstaan rond het hoogtepunt van de Edo periode (17e eeuw) tijdens de heerschappij van de machtige krijgsheren en samoerais. Ze werden door de krijgsheren ook vaak gebruikt als propaganda materiaal of om boodschappen te verspreiden.
De prentkunsten moeten niet verward worden met Japanse schilderijen. Het zijn namelijk eigenlijk een soort chique pamfletten of folders
Wereldberoemde Japanse kunstenaars
Enkele kunstenaars hebben wereldberoemde kunstprenten gemaakt die je tegenwoordig nog vaak terugziet op bijvoorbeeld ansichtkaarten of posters. Tijdens de Nederlandse handel met Japan werden veel van deze drukwerken meegenomen uit Japan en verhandeld in Europa omdat Japanse kunst zeer populair was. Enkele bekende kunstenaars zijn; Andô Hiroshige (1797-1858), Katsushika Hokusai (1760-1849), Kitagawa Utamaro (1753-1806), Suzuki Harunobu (1725-1770), Hishikawa Moronobu (1631-1694), Sugimura Jihei (actief 1680-1690), Katsukawa Shûnko (1743-1812), Katsukawa Shûnsho (1726-1792), Keisai Eisen (1791-1848) en
Taiso Yoshitoshi (1839-1892).
Japanse prenten die je vast wel kent
De volgende kunstwerken zijn wereldberoemd geworden en heb je ongetwijfeld wel eens gezien.
De grote golf van Kanagawa (Kanagawa Oki Nami Ura) – zie 1e foto
Beauty Looking Back, Moronobu, eind 17e eeuw – zie 3e foto
Shibai Uki-e, Masanobu Okumura, c. 1741–44
Hara, 13th station of The Fifty-three Stations of the Tōkaidō, Hiroshige, 1833–34
Princess Takiyasha Summons a Skeleton Spectre to Frighten Mitsukuni, Kuniyoshi, c. 1844
Heb je trouwens ook al eens kennis gemaakt met de Japanse Anime & Manga? Dit worden ook wel eens de hedendaagse shunga’s en prentkunsten genoemd.
Enkele bekende kunstenaars door de jaren heen zijn; Ando Hiroshige (1797-1858), Tsukioka yoshitoshi (1839-1892), Suzuki Harunobu (1724-1770), Toyokuni Utagawa (1769-1825) en Toyohara Chikanobu (1838-1912).
Shunga’s zijn pikante Japanse prenten uit het verleden. Er staan meestal meerdere schaars geklede mensen op in erotische houdingen en standjes.
Ukiyo-e print is een unieke vorm van houtsnede uit Japan. Het is een vorm van Japanse prentkunst die leidend was in de 18e eeuw en zelfs in Europa populair werd rond die tijd. Een bekende ukiyo-e kunstenaar is Katsushika Hokusai met zijn kunstwerk “De grote golf van Kanagawa” uit het jaar 1830.