Kintsugi is een Japanse kunstvorm waarbij gebroken aardewerk, porselein of keramiek wordt gerepareerd met lak vermengd met goud-, zilver- of platinapoeder. Het idee achter kintsugi is om de scheuren en breuken in het aardewerk te benadrukken in plaats van ze te verbergen. Dit benadrukt niet alleen de geschiedenis en de onvolkomenheden van het stuk, maar geeft het ook een gevoel van schoonheid en individualiteit. Het wordt beschouwd als een metafoor voor de aanvaarding van onvolkomenheden de wabi-sabi (侘寂) en het omarmen van de unieke kwaliteiten die iets bijzonder maken.
De geschiedenis van kintsugi
Kintsugi, ook bekend als “kintsukuroi“, is een traditionele Japanse kunstvorm die al eeuwenlang wordt beoefend. De oorsprong van kintsugi gaat terug tot het einde van de 15e eeuw, tijdens de Muromachi periode in Japan. In die tijd was de traditionele methode om gebroken aardewerk te repareren het gebruik van metalen nietjes of spijkers om de stukken bij elkaar te houden, wat resulteerde in een lappendeken.
Een Japanse ambachtsman, Kintsugi-shi genaamd, ontdekte echter dat hij met lak gemengd met goudpoeder gebroken aardewerk kon repareren op een manier die niet alleen de sterkte en functionaliteit ervan herstelde, maar ook een esthetische aantrekkingskracht aan de reparatie toevoegde. Deze techniek werd kintsugi genoemd, wat “gouden voegwerk” betekent, en won snel aan populariteit onder de Japanse aristocratie, die de schoonheid van het gerepareerde aardewerk waardeerde.
Tijdens de Edo-periode (1603-1868) werd kintsugi steeds populairder en werd niet alleen aardewerk gerepareerd, maar ook andere voorwerpen zoals kommen, borden en vazen. Kintsugi-technieken evolueerden ook, waarbij sommige ambachtslieden naast goud ook zilver of platina gebruikten om verschillende effecten te creëren.
Tegenwoordig wordt kintsugi beschouwd als een symbool van de Japanse filosofie van wabi-sabi, die de schoonheid van imperfectie en de aanvaarding van de natuurlijke cyclus van groei en verval waardeert. Kintsugi wordt ook gebruikt als metafoor voor het herstellen van relaties, en hoe de littekens van vroegere ervaringen kunnen worden getransformeerd tot iets moois.
Als kunstvorm is Kintsugi generaties lang doorgegeven, en het wordt vandaag de dag nog steeds beoefend door ambachtslieden en liefhebbers, die traditionele technieken en materialen gebruiken.
Andere bijzonder Japanse kunstvormen zijn Ikebana, Bonsai, Haiku, Ukiyo-e, Amigurumi en origami.
Het process van kintsugi
Het proces van Kintsugi is een zeer delicaat proces is, dat een zekere mate van vaardigheid, geduld en aandacht voor detail vereist, en daarom wordt het beschouwd als een kunstvorm. Het eindresultaat is een stuk aardewerk dat niet alleen functioneel maar ook mooi is, waarbij de gouden lijnen de geschiedenis en de onvolkomenheden van het stuk benadrukken. Het proces van kintsugi omvat meestal de verschillende stappen:
- Schoonmaken: De gebroken stukken aardewerk worden gereinigd van vuil en gruis.
- Lijmen: De stukken worden weer aan elkaar gelijmd met een traditionele lijm, urushi (漆器) genaamd, een soort lak gemaakt van het sap van de urushi-boom.
- Drogen: De lijm moet enkele dagen drogen en goed uitharden om stevigheid te kunnen garanderen.
- Schuren: Na het drogen wordt het oppervlak zorgvuldig geschuurd om ruwe randen of oneffenheden weg te werken. Uiteindelijk zal er ook gepolijst moeten worden om tot een mooi egaal eindresultaat te komen maar dat gebeurd pas na het aanbrengen van de gouden lak.
- Aanbrengen van de lak: Een mengsel van lak en goudpoeder (kan ook zilver of platina zijn) wordt aangebracht op de reparatielijnen, dit is de belangrijkste stap in het Kintsugi proces. Het goudpoeder wordt gemengd met de lak en vervolgens over de reparatie geborsteld. Dit proces wordt verschillende keren herhaald totdat de reparatie bedekt is met een dikke laag goudlak, het goudpoeder wordt meestal gemengd met een lak die gemaakt wordt van het sap van de urushiboom, maar soms kan het gemengd worden met de hars van andere bomen.
- Polijsten: Vervolgens wordt het oppervlak glad gepolijst, waardoor een naadloze en mooie reparatie ontstaat. Het servies is nu weer egaal glad en lijkt zijn oude vorm terug te hebben.
- Afwerking: Tot slot wordt een laag blanke lak aangebracht om de reparatie te beschermen en een glanzende afwerking te geven.
Enkele hedendaagse kintsugi meesters
Yojiro Shimizu: Hij is een meester kintsugi kunstenaar en leraar gevestigd in Kyoto. Hij beoefent kintsugi al meer dan 30 jaar en staat bekend om zijn traditionele technieken en het gebruik van natuurlijke materialen. Hij geeft ook workshops en lessen in kintsugi voor degenen die deze kunstvorm willen leren.
Koyo Yamada: is een kunstenaar uit Kanazawa die gespecialiseerd is in kintsugi. Hij beoefent kintsugi al meer dan 20 jaar en heeft werken gemaakt die zijn tentoongesteld in galeries en musea in heel Japan. Hij staat ook bekend om zijn innovatieve benadering van kintsugi, waarbij hij verschillende materialen en technieken gebruikt om unieke en moderne stukken te creëren.
Hideaki Shibayama: Hij is een hedendaagse kintsugi kunstenaar gevestigd in Tokyo. Hij begon kintsugi te studeren op de universiteit en staat sindsdien bekend om zijn gebruik van onconventionele materialen en technieken in zijn kintsugi werken, zoals het gebruik van bladzilver en verf in plaats van goudpoeder. Hij wordt beschouwd als een vernieuwer op het gebied van kintsugi, en zijn werken zijn tentoongesteld in galeries en musea over de hele wereld.
Hier kan je de mooiste kintsugi werken bekijken in Japan
Er zijn verschillende musea in Japan die kintsugi kunst en traditionele Japanse keramiek tentoonstellen in hun vaste collecties. De mooiste collecties van het wabi-sabi aardewerk vind je in:
- Tokyo National Museum: Gelegen in Ueno Park in Tokyo het oudste en meest uitgebreide nationale museum in Japan. Het herbergt een uitgebreide collectie Japanse keramiek, waaronder kintsugi stukken die teruggaan tot de 15e eeuw. Dit museum is een must-visit voor elke reizigers. Meer informatie op www.tnm.jp.
- Kyoto Nationaal Museum: Gelegen in Kyoto staat dit museum ook bekend om zijn collectie Japanse keramiek, waaronder kintsugi stukken uit verschillende perioden in de Japanse geschiedenis. Meer informatie op www.kyohaku.go.jp.
- Het Kanazawa 21st Century Museum: Dit hedendaagse museum in Kanazawa organiseert wisselende tentoonstellingen van moderne kunst en design maar heeft een vaste tentoonstelling van kintsugi kunst en traditionele Japanse keramiek tentoongesteld. Meer informatie op www.kanazawa21.jp.
- Het Shigaraki Keramisch Cultuurpark: Gelegen in Shigaraki is dit een museum en park gewijd aan traditionele Japanse keramiek. Het beschikt over een collectie aardewerk, waaronder kintsugi stukken, en heeft ook een keramisch atelier waar bezoekers hun eigen aardewerk kunnen maken. Een gigantisch park met veel activiteiten, lees er meer over op de officiele website www.sccp.jp.
- Het Mashiko Museum voor Keramische Kunst: Gelegen in Mashiko is dit museum is gewijd aan de geschiedenis en de kunst van keramiek in Japan, met inbegrip van kintsugi. Het heeft een verscheidenheid aan historische en hedendaagse stukken op display, en biedt ook workshops en lessen voor degenen die geïnteresseerd zijn in het leren van meer over kintsugi en traditionele Japanse keramiek. Lees meer op www.mashiko-museum.jp.
Lezers van Tokyo.nl vroegen zich dit af over kintsugi
Een kintsugi repair kit bestaat meestal uit twee-componentenlijm epoxy, penseel, goudpoeder (kan ook zilver of platina zijn), handschoenen, schuurpapier, polijstpapier, bamboestokjes en natuurlijk het gebroken servies (bijvoorbeeld een vaas, glas of bord).
Kintsugi is een Japanse kunstvorm waarbij gebroken keramiek wordt gerestaureerd met goud, zilver of platina. De gedachte hierachter is dat je breuken niet wegpoetst tot onzichtbaarheid, maar juist accentueert om de imperfectie te laten zien. Het is een Japanse vorm van wabi-sabi die je ook kan toepassen op je eigen leven.
Wabi roept op tot rustieke eenvoud en zekere vanzelfsprekende elegantie. Sabi staat voor ‘de bloei van de tijd‘ – de schoonheid of sereniteit die komt met de jaren, wanneer slijtage of een zichtbare reparatie de nadruk leggen op het leven en de vergankelijkheid van een object. Deze zichtbare reparatie bij keramiek noemen de Japanners kintsugi.
