Overal in Japan verkoopt elk heiligdom of tempel die je bezoekt kleine omamori (御守/お守り) in de winkelstalletjes. Een directe vertaling voor het woord omamori is er niet maar de volgende begrippen komen het dichtste erbij; amulet (als een vorm van bescherming) of talisman (als geluksbrenger), en de kanji in het hart van het woord betekent “begeleiden of beschermen“. Ze zijn klein en bedoeld om op of in je telefoon, tas, portemonnee, huismuur, broekzak of dergelijke te stoppen. Of je nu gelooft dat hun werkzaamheid te danken is aan een placebo-effect of de zegen van een hogere macht, ze zijn in Japan razend populair – vooral tijdens de nieuwjaarsvakantie en het examenseizoen voor studenten. De kleine geluksbrenger begint ook hier in Nederland en België terrein te winnen. Bezit jij al een omamori?
Wat is een omamori eigenlijk?
Het idee van de talisman bestond al in Japan z’n 14.000 -1000 voor onze jaartelling. Daarna kreeg het de vorm van “omamori“, in het Heian tijdperk, ongeveer 1000 jaar geleden.
In die tijd hadden tempels en heiligdommen steeds meer macht en invloed. Dus, de mensen genaamd “Oshi“, die behoorden tot en werkten voor tempels/heiligdommen, reisden door heel Japan om meer gelovigen te werven. Maar hoewel de mensen de ingevoerde tempel/schrijn wilden bezoeken, was dat in veel gevallen onmogelijk omdat er weinig keuze was als vervoermiddel.
Daarom werd de omamori geboren. Het gaf de mensen, die ver weg woonden van de tempel/heiligdom waar de geest van omamori toebehoorde, rust en bescherming.
Omamori’s werden populair onder zowel het shintoïsme als het boeddhisme in Japan. Priesters dachten dat het inbrengen van de kracht van de goden in kleine zegeningen in zakformaat de mensen veilig en gemotiveerd zou houden. Aanvankelijk waren ze vooral bedoeld om boze geesten (tengu’s) weg te houden en beschermers te beschermen tegen slechte ervaringen.
In de loop der tijd ontwikkelden de monniken honderden soorten omamori; vandaag de dag hebben we een ruime keuze aan handgemaakte, prachtig kleurrijke bedels om uit te kiezen met elk een eigen geluksdoel.
Er is weinig verschil tussen Shinto en Boeddhistische omamori: beide bevatten een klein gebed binnenin, zijn bedekt met een zijdeachtige doek en vaak gestempeld met de naam van de plaats en hangen aan een fijne draad.
Omamori etiquette volgt ook zijn eigen codes. Maak de omamori nooit open, anders laat je de zegen los en zeg je ‘sayonara‘ tegen al het geluk en de bescherming die je zocht. Draag hem wel buiten je tas (hoewel dit geen vaste regel is), en wees niet bang voor schade. Het zien van slijtage is eigenlijk een goede zaak, omdat het laat zien dat het de last voor je op zich heeft genomen, en zijn werk heeft gedaan om je te beschermen.
Priesters en miko’s (schrijnmeisjes) niet te verwarren met maiko’s de geisha leerlingen zullen benadrukken dat elke omamori een vervaldatum heeft – meestal ongeveer een jaar later, of totdat het doel ervan is vervuld. Als ze eenmaal “verlopen” zijn, breng ze dan terug naar het heiligdom of de tempel waar je ze gekocht hebt, en zij zullen ze in een heilig vuur met anderen weggooien (dat is ook je kans om een nieuwe te kopen voor een nieuw jaar, goede klantenbinding zullen we maar zeggen).
Het zoeken naar en verkrijgen van je eigen omamori hoeft niet verbijsterend te zijn; het kan juist een dankbaar avontuur zijn. Er zijn meer dan 1800+ heiligdommen en 2800+ tempels alleen al in het gebied rond Tokyo! Elke plaats draagt “traditionele” omamori, en een serie die kenmerkend is voor die bepaalde schrijn of tempel.
Omamori soorten
Er zijn letterlijk ontelbaar soorten omamori voor elke situatie te verkrijgen. Hieronder hebben we een aantal veelvoorkomende omamori beschreven.
Als eerste de vormen van de omamori
| Naam | Vorm & materiaal |
|---|---|
| Hukuro mamori | De vorm van een klein tasje, meest voorkomende omamori |
| Omamori ya | Een pijl achtige type, meestal “Hama-ya” genoemd. Hama betekent “om kwade geesten te verslaan“. |
| Ofuda, Mamori fuda | Een houten type. Ook de binnenkant van de hukufo mamori is deze ofuda. Deze is altijd verpakt met een wit papier omdat men gelooft dat het papier de kracht en reinheid van de ofuda beschermt. |
| Suzu mamori | Een type bel. Men gelooft dat het heldere geluid van deze Japanse kleine bel boze geesten wegjaagt en je dus beschermt. |
| Overige | Een tempel/heiligdom heeft soms zijn eigen unieke omamori, meestal aan de hand van met wat het diep verbonden is. Zo heeft het Mikami heiligdom in Kyoto, dat ‘hoofdhaar‘ symboliseert, een kleine Japanse kamvormige omamori. |
Enkele soorten omamori voor verschillende doeleinde en geluksmomenten.
Success Talisman – (勝守 “kachimamori”)
De talisman voor het verkrijgen van “succes” is waarschijnlijk een van de meest gewilde omamori en is te vinden in bijna alle heiligdommen en tempels. Hoewel “succes” op het eerste gezicht vaag is, houdt het een grote belofte in: de gebruiker kan zijn energie op één doel richten, en de “succes”- talisman garandeert dat dit zal gebeuren. Vaak dragen ze de afbeelding van een pijl, een veel voorkomend symbool in het Shintoïsme voor het nastreven van een doel. Veel mensen kiezen ervoor er een op te halen op een spirituele krachtplek. Er zijn zes van deze beroemde plaatsen in Tokyo, waaronder de beroemde Meiji Jingu (dat als de krachtigste van allemaal wordt beschouwd). Priesters bij heiligdommen en tempels sporen dragers aan om elke talisman slechts voor één doel te gebruiken om de kracht ervan te maximaliseren.
Amulet om het kwaad af te schrikkern (厄除け “yakuyoke“)
De populairste tegenhanger van de “succes” talisman is de yakuyoke. Het verschil tussen dit amulet en de succes talisman is de manier waarop hij je helpt bij je doel. Terwijl de succes talisman iemand actief helpt bij zijn inspanningen, voorkomt het yakuyoke amulet mogelijke kwalen (vroeger gepersonifieerd als demonen/tengu) die je succes zouden kunnen belemmeren. Wie zich geplaagd voelt door de ene slechte gebeurtenis na de andere, kan dit amulet dragen om bijgeloof de kop in te drukken en verlichting te brengen.
Geld omamori (商売繁盛 “shoubaihanjou”)
Bij deze omamori draait alles om geld. Hij komt dan ook in de vorm van een geldbuidel of is gedrapeerd in een opzichtige gele/gouden kleur – allemaal met de bedoeling je te helpen op de financiële afdeling van het leven of werk. Je ziet ze vaak bungelen aan de aktetassen van salarismannen (salaryman is een van oorsprong Japans pseudoanglicisme voor een man in loondienst die lange dagen maakt op kantoor) die door Nihonbashi of Marunouchi lopen. Bij sommige heiligdommen zijn er specifieke geld talismannen voor investeringen of spaargeld, zakelijke deals, of persoonlijke financiën. Bij andere zijn er geldtassen die gericht zijn op geluk bij het vinden van geld, erfenissen of zelfs goede deals tijdens het winkelen. Of deze talismannen je portemonnee sneller helpen herstellen van online shopping uitspattingen blijft de vraag.
Studie en opleiding omamori (学業成就 “gakugyou-jouju”)
Omdat deze talisman minder nadruk legt op onderwijs en scholing, en meer op kennisverwerving, is hij populair onder studenten. Ze worden aan hun sleutelbos of rugzak gehangen en worden door studenten tijdens hun schoolcarrière gedragen als aanmoediging voor hun studie. Deze is niet bedoeld om te helpen slagen voor toetsen, daar is namelijk een een andere omamori goed voor. Yushima Shrine, ooit gesticht door een beroemde geleerde, is een van de beste plaatsen om naartoe te gaan: vol met hoopvolle leerlingen tussen februari en maart, net voor het schooljaar begint. Het fungeert zowel als een schattig aandenken als een kleine bewaker voor studenten, wat het een passende charme geeft.
Talisman van de liefde (縁結び “enmusubi”)
Liefde is een gemeenschappelijk thema onder omamori-zoekers, en net zoals liefde ingewikkeld is en geen twee mensen hetzelfde verhaal hebben, zijn deze talismannen op maat gemaakt voor elke ziel. Deze omamori geeft een extra dimensie mee in Japan waar het aantal singles erg hoog is door de vaak lastige sociale Japanse cultuur.
Single – Als je single bent, is er speciaal een omamori voor jou. Een “gewone” omamori met een eenvoudige liefdesboodschap is waarschijnlijk de meest voorkomende. Ze zijn bedoeld om mensen samen te brengen, om interacties en mogelijke relaties te laten bloeien. Vertrouw er niet op dat je morgen al een partner hebt – de priesters staan erop dat het een “langzaam werkende” omamori is, om een langere en veel gelukkiger relatie te garanderen als die juiste voorbij komt.
Stellen – Op zaterdagmiddag is er altijd wel ergens in Tokyo een arme middelbare scholier die door zijn partner naar een heiligdom wordt gesleept om bijpassende omamori te kopen om hun relatie te verstevigen. Meestal per paar, en opgemaakt in een westers kleurenschema van roze en blauw, zijn dit schattige penningen waar velen in Japan van dromen.
Getrouwd – Die voor een jong stel kan in twee delen komen, zodat ze elkaar altijd kunnen herinneren, maar voor het huwelijk zijn even nummers ongelukkig. Daarom zijn omamori voor het huwelijk meestal slechts in een eenheid van één, voor het paar om te delen. Ze zijn meestal groter, met een schone witte voorkant met een afbeelding van een kraanvogel of bloemen.
Bevalling – Deze staan bekend als “anzan” en zorgen voor een snelle en veilige bevalling voor moeders en hun baby’s. Want elke mama (to be) kan wel een beetje extra kracht gebruiken bij een bevalling!
Familie – Er zijn ook hele familiesets genaamd kanai-anzen: ze herinneren aan de grenzeloze liefde tussen ouders en kinderen, en versterken het huwelijk tijdens familieproblemen. Op die voor kinderen zijn vaak mainstreamfiguren geborduurd, waaronder Hello Kitty of andere anime karakters tot groot ongenoegen van traditionalisten.
Maneki Neko
Eeuwen geleden sjokte een eenzame, hongerige, verslagen samoerai of monnik (discutabel detail) door een donkere, regenachtige nacht toen hij uitgeput neerplofte onder een pijnboom. Al zittend zag hij een stralend witte kat, uitgestrekt met poot omhoog, alsof hij de reiziger naar voren wenkte. Vol verbazing volgde hij en juist op dat moment sloeg de bliksem in de pijnboom en verpulverde hem tot as. Vandaag de dag eert de Gotokuji Tempel die witte kat. De uitgestrekte en serene tempel is prachtig in de lente, en genesteld in een inham achter een van de hoofdzalen is een schrijn gewijd aan de maneki neko (gelukskat). Het is bedekt met honderden kleine “gelukskatjes” beeldjes, en om de hoek is een winkeltje waar je de kat in omamori vorm kunt kopen. Met zo’n verhaal is er misschien wel iets aan de hand.
Daruma
Misschien wel de meest unieke geluksbrenger van Japan is de daruma. Het rode vaak van papier marche gemaakte plofmannetje is gebaseerd op de monnik Bodhidharma uit Takasaki. Je vindt ze tegenwoordig bij alle tempels en heiligdommen in Japan. Tevens als geluksbrenger geborduurd of geprint op omamori.
Charms zoals de omamori worden ook veel in games gebruikt. Zo zijn ze een bekend item in de Blizzard games genaamd Diablo om je karakter meer sterkte of uithouding te geven. Precies wat de omamori in het echte leven ook doet!
Omamori etiquette
Het gebruik van de omamori brengt enkele etiquette met zich mee. Deze moeten worden gevolgd anders verliest de omamori zijn magische krachten en kan voorspoed worden omgezet in tegenspoed.
Mag ik het omamori tasje tas openen?
Nee. Om precies te zijn, deze tas is slechts een ding om de omamori te beschermen. Wat de omamori echt heeft is fuda (een heilig houten stuk) dat erin zit. En omdat alle fuda’s gezegend zijn door hotoke of kami, gelooft men dat het niet respectvol is tegenover hotoke/kami om het uit de zak te halen of het direct te zien.
Mag ik het weggooien als het oud/vuil wordt of als ik het niet meer nodig heb?
Nee. Je kunt het niet zomaar weggooien. De Japanners geloven dat heilige voorwerpen als deze moeten worden teruggegeven aan hotoke of kami, omdat zij omamori’s vulden met heilige kracht.
Er zijn verschillende manieren om omamori terug te geven aan hotoke/kami.
- Breng het gewoon terug naar waar je het vandaan hebt. – Alle tempels/schrijnen hebben een plek om omamori te verzamelen die niet langer nodig zijn. U kunt uw omamori daar achterlaten met wat osaisen (geld om aan hotoke/kami te wijden) om jewaardering te tonen.
- Stuur de omamori terug naar de plek waar je hem vandaan hebt. – Als het moeilijk voor je is om terug te komen naar Japan, is het de moeite waard om te controleren of de tempel/schrijn het retourneren van omamori via de post accepteert.
- Vraag een tempel/heiligdom in de buurt. – Als er tempels/schrijnen in de buurt zijn, kun je vragen of ze dezelfde denominatie hebben (boeddhisme) of dezelfde Kami delen (shintoïsme). Zo ja, dan kunnen zij misschien voor je omamori zorgen namens de plaats waar je hem oorspronkelijk hebt gekocht.
- Verbrand hem thuis. – Het klinkt misschien een beetje barbaars. Maar in de eerste plaats moeten alle omamori die naar de tempel/heiligdom worden teruggebracht worden verbrand. Het kan dus zinvol zijn om het thuis te doen als je de tempel/heiligdom niet kunt bereiken.
Is het goed om veel omamori’s te hebben?
Ja. Je kunt iemand tegenkomen die je afraadt om twee of meer omamori te hebben, meestal omdat, aangezien omamori een gedeelde geest van hotoke/kami is, ze elkaar zouden bestrijden. Maar het overheersende geloof is dat zowel hotoke als kami een barmhartig hart hebben en over je zullen waken zolang je respectvol bent.
Wat vinden de Japanners van omamori?
Hoewel gezegd wordt dat de meeste Japanners niet al te religieus zijn, hebben velen van hen toch omamori. In feite krijgen ze vaak omamori op nieuwjaarsdag als ze het eerste bezoek brengen aan een tempel/heiligdom, of als ze het gevoel hebben dat ze iets uit de hand hebben en dus hulp nodig hebben van hotoke/kami.
Laat ons vooral even weten welke omamori jij bezit en hoe deze jou leven hebben beïnvloed. Wij bezitten de yakuyoke en nemen deze mee tijdens onze reizen door Japan.
