De Shirakawa-go (白川郷, Shirakawagō) en naburige Gokayama (五箇山) regio’s liggen langs de Shogawa River Valley in de afgelegen Japanse Alpen die zich uitstrekken van de prefecturen Gifu tot Toyama. Beide regio’s zijn in 1995 uitgeroepen tot UNESCO-werelderfgoed en staan bekend om hun traditionele gassho-zukuri boerderijen, waarvan sommige meer dan 250 jaar oud zijn.
Gassho-zukuri betekent “gebouwd als handen in gebed“, omdat de steile rieten daken van de boerderijen lijken op de handen van boeddhistische monniken die in gebed tegen elkaar zijn gedrukt. De bouwstijl ontwikkelde zich gedurende vele generaties en is ontworpen om de grote hoeveelheden zware sneeuw die ’s winters in de regio vallen te weerstaan. De daken, gemaakt zonder spijkers, boden een grote zolderruimte die werd gebruikt voor het kweken van zijderupsen.
Ogimachi, het grootste dorp van Shirakawa-go en de belangrijkste attractie, is een goede dagtocht vanuit Takayama, of een halte op de busreis tussen Takayama en Kanazawa. De beste manier om de stad te ervaren is echter door te overnachten in een van de boerderijen, waarvan vele nu dienst doen als minshuku. Aangezien Shirakawa-go gebied slechts één dorp kent, Ogimachi, wordt dit dorp tegenwoordig voor het gemak ook vaak aangeduid als Shirakawa-go.
Gokayama is iets moeilijker te bereiken en vereist een overstap in Ogimachi. Minder ontwikkeld en minder druk dan Shirakawa-go, de dorpen zijn kleiner, intiemer en met minder opdringerige moderne gebouwen. De mooiste dorpen van Gokayama zijn Suganuma en Ainokura.
Gassho-zukuri huizen van Shirakawa-go
Gassho-zukuri-huizen zijn traditionele boerderijen die voorkomen in de bergachtige regio’s van Japan, met name in de dorpen Shirakawa-go en Gokayama. De architectuur van deze huizen is opvallend vanwege de steile daken die lijken op de handen van mensen die bidden, wat de naam “gassho-zukuri” verklaart. “Gassho” betekent “gevouwen handen” en “zukuri” betekent “bouwstijl” in het Japans.
De daken zijn zo ontworpen om de zware sneeuwval te weerstaan die in de winter in deze regio voorkomt, zie onze Japans klimaat pagina. De steile hellingen van de daken helpen de sneeuw van nature af te glijden, zodat het gewicht de structuur van de huizen niet kan beschadigen. Het dak is gemaakt van een rieten dakbedekking die strak is gebonden en de muren zijn gemaakt van houten panelen.
Toch komt het voor dat de daken wel eens beschadigen in de winter. In de zomer gaan alle dorpelingen samen aan de slag om de daken te repareren. Door op deze manier samen te werken, kan men één huis per dag doen, zodat niemand een nacht zonder dak zit. Dak voor dak worden de huizen weer winterklaar gemaakt en aan het eind van de dag wordt er genoten van een gezamenlijke maaltijd. Onder de hoge daken bevindt zich een grote zolder die vaak werd, of soms nog steeds, gebruikt als ruimte om zijderupsen te kweken.
Gassho-zukuri-huizen hebben ook vaak ramen die in grootte variëren en zijn geplaatst om de best mogelijke lichtinval te bieden, afhankelijk van de functie van de kamer. De huizen hebben meestal een centrale haard en rookgat, wat een belangrijk onderdeel is van de architectuur omdat het de rook afvoert die wordt geproduceerd door de haard.
Veel van deze boerderijen zijn nu omgebouwd tot musea, herbergen, restaurants of souvenirwinkels, waar bezoekers kunnen genieten van de charmante epittoreske dorp staat bekend om zijn traditionele Gassho-zukuri-boerderijen, die met hun steile daken lijken op de handen van mensen die bidden.n authentieke sfeer van het Japanse platteland. Het is een unieke en fascinerende manier om een stukje van de Japanse cultuur en geschiedenis te ervaren. Je gaat hier echt even terug naar het Japan uit de Edo-periode en de samoerai.
UNESCO werelderfgoed Ogimachi
In het grootste dorp van de drie, Ogimachi, staan de meeste huizen, waarvan sommige (deels) opengesteld zijn voor publiek. Vrijwel alle huizen zijn nog gewoon bewoond door de inwoners die tegenwoordig naast de rijstteelt, leven van het toerisme. De bijzondere regio’s zijn sinds 1995 aangemerkt als UNESCO werelderfgoed. Er zijn huizen die tot wel 400 jaar oud zijn. De meeste zijn ongeveer 100 tot 250 jaar terug gebouwd.
De dorpen zelf bestaan al sinds de elfde eeuw. Ogimachi is dus zoals gezegd gemakkelijk te bereiken met de bus vanuit Takayama. Wil je naar de dorpen in Gokayama, te weten Ainokura en Suganuma, dien je vanuit Ogimachi nog een bus te nemen, wat je ongeveer een uurtje kost. Ainokura en Suganama liggen wat hoger dan Ogimachi, zijn iets minder toeristisch en wat kleiner.
Blijf overnachten in Ogimachi!
De aanblikken van de bijzondere huizen in Ogimachi zijn overdag al indrukwekkend, zeker in de winter met de dikke pakken sneeuw, lichte sneeuwval en weerkaatsende lichtjes, maar het wordt pas echt adembenemend wanneer de avond valt. Wanneer de tourguides met hun wapperende vlaggetjes verdwenen zijn en de sneeuw de laatste verdwaalde geluiden weet te dempen.
Een wandeling in het schemerlicht, wat langzaam overgaat in duisternis met een heldere hemel is één van de meest bijzondere ervaringen die je in Japan op kunt doen. Je waant je op dat moment echt een jaar of tweehonderd terug in de tijd. Omringt door bossen, lopend over de besneeuwde straatjes met weinig tot geen auto’s in het zicht en al helemaal geen rijdende auto’s.
Een bezoek aan dit bijzondere stukje Japanse historie is dus ook aan te raden met een overnachting, daar de laatste bussen tegen het einde van de middag uit het dorp vertrekken. Uiteraard is het goed mogelijk in drie tot vier uur door het dorp heen te stappen en de belangrijkste bezienswaardigheden van een lijstje te strepen, maar dat doet weinig recht aan de magie van deze mini-samenleving.
Overigens kun je in dat geval ook kiezen voor het kunstmatig aangelegde openluchtmuseum ‘Hida folk village’, op slechts tien minuten rijden vanuit Takayama.
Waar overnachten in Ogimachi?
In Ogimachi is mogelijk om in enkele van de Gassho-zukuri huizen, tegenwoordig dienst doende als minshuku, te overnachten. Het is in dit geval wel raadzaam tijdig te reserveren. Deze verblijven zijn schaars op websites als booking.com. De overnachtingen zijn aan de prijzige kant, maar dit is het waard. De meeste verblijven worden geboekt inclusief ontbijt en diner.
In Ogimachi is er tevens een ryokan met een hotspring (onsen), te weten ‘No-Yu’ een prima verblijf met heerlijke baden en traditionele Japanse maaltijden. De kamers in deze ryokan zijn wel aan de gehorige kant.
Vergeet je laarzen niet in de winter
Wanneer je in de winter richting deze regio gaat, zijn stevige sneeuwlaarzen geen overbodige luxe. De straatjes worden zoveel mogelijk sneeuwvrij gehouden, maar langs de weg liggen flinke hopen sneeuw. Zeker wanneer je van plan bent een stuk te wandelen in het dorp, of bijvoorbeeld wat hoger de berg op, richting een uitkijkpost, kun je niet zonder dergelijk schoeisel.
Op zoek naar andere wandelroutes in Japan? We hebben er vijf op een rij gezet die de moeite waard zijn
De tocht richting de uitkijkpost, die je een fantastisch uitzicht biedt over het dorpje, kun je ook per pendelbus maken. De wandeling duurt echter niet heel lang en zorgt onderweg voor al een paar supermooie uitzichten en fotomomenten. Dwaal een stukje af van de hoofdweg en baan je een weg door de verse sneeuw. Je kunt altijd nog de pendelbus naar beneden nemen.
De culinaire hoogstandjes Shirakawa-go & Gokayama
Culinaire hoogstandjes zijn er te vinden in de vorm van de maaltijden die je geserveerd krijgt tijdens je verblijf. Verder bestaat het horeca-aanbod voor de toeristen vooral uit aanbieders van kleine snelle snacks. Voor Nederlanders is het heerlijk om na een middagje door de sneeuw geslenterd te hebben, een warme kroket te vinden. Weliswaar een Japanse kroket, maar toch, deze schijnt ooit ergens vanuit Nederland te zijn overgewaaid, zoals met wel meer het geval is in dit land.
Reizen naar en vanuit Shirakawa-go & Gokayama regio
Vanuit Ogimachi is het iets meer dan een uur met de bus naar Kanazawa of Toyama-stad. In beide plaatsen bevinden zich Shinkansen stations. Vanuit Toyama kun je bijvoorbeeld heel snel naar Nagano, vanuit waar je het Noorden van de Japanse Alpen verder kunt ontdekken. Wil je de andere kant op, kies dan voor Kanazawa. Vanuit Kanazawa is het bijvoorbeeld slechts drie uur richting Osaka of Nagoya. Een up-to-date busschema vind je gemakkelijk via Google met internet van een eSIM.
Shirakawa-go en Gokayama
Shirakawa-go en Gokayama zijn bijzondere parels van de Japanse cultuur. Lang verborgen gebleven in de bergen, is de magie nog steeds aanwezig. De winter biedt een volledig andere aanblik dan de zomer met allebei hun eigen hoogtepunten.
Dit artikel is geschreven door: Sander Voerman en Raoul de Boer (update 2023)
Foto credits: Sander Voerman
Shirakawa-go (Ogimachi) bezocht in Februari 2017, +/- twee meter sneeuw
