Keirō no hi 敬老の日de dag van respect voor de ouderen

Respect wordt hoog in het vaandel gedragen in Japan, welke leeftijd je ook hebt. Denk maar aan de vele buigingen, bedankingen, verontschuldigingen, verwelkomingen en zoveel meer, wanneer je in Japan ronddwaalt. Respect hebben voor elkaar is in het algemeen een van de belangrijkste karakteristieken van de Japanse bevolking, maar elk jaar op de derde maandag van september worden de ouderen extra in de watten gelegd. Het is een dag waarop de Japanse bevolking de ouderen eert en viert, vol waardering en dankbaarheid.

Elk jaar, op de 3e maandag van september viert Japan Keirō no hi 敬老の日.

Festiviteiten Keirō no hi

Japan viert sinds 1966 jaarlijks Keirō no hi, wat van deze dag een relatief nieuwe feestdag maakt. Er zijn geen vaste voorschriften of tradities op deze dag, waardoor iedereen vrij is om zelf te kiezen hoe ze de ouderen in hun omgeving willen vieren. Aangezien Keirō no hi sinds 2003 altijd op een maandag valt, heeft de Japanse bevolking telkens een verlengd weekend en dus meer tijd om te plannen en te vieren.

De festiviteiten kunnen heel uiteenlopend zijn, aangezien iedereen op zijn eigen manier viert. Een feestelijk bezoek aan ouders en grootouders met bloemen en cadeaus? Simpelweg een kaartje sturen of eens naar oma en opa bellen? Of toch eerder een feest organiseren, of samen naar een schrijn of tempel gaan? Er zijn geen regels of tradities, dus hoe je het ook wil vieren, alles kan en mag.

Naast persoonlijke festiviteiten worden er ook elk jaar allerlei events georganiseerd om allemaal samen te vieren. Zo kunnen er lokale festivals georganiseerd worden of kan je in bepaalde regio’s je als vrijwilliger aanmelden om lunchboxen rond te dragen voor de ouderen. Maar ook hiervoor gelden er geen vaste tradities, dus het aanbod van georganiseerde festiviteiten is afhankelijk van lokale organisaties.

Keirō no hi is tot op heden een sterk individuele feestdag en wordt in de meeste gevallen in intieme kring gevierd. Als ze er de kans toe hebben, keren Japanners huiswaarts om tijd te spenderen met hun familie. Uiteraard viert niet iedereen Keirō no hi of is het niet voor iedereen evident om de grote afstand naar huis te overbruggen. Op dit ogenblik raast ook tyfoon Nanmadol over Japan, waardoor vluchten en treinen massaal geschrapt zijn. Binnenshuis gekluisterd zijn en grootschalige evacuaties: Nanmadol is dit jaar een zware en gevaarlijke domper op deze feestdag.

Niettemin wens ik iedereen in Japan een deugddoende, maar voornamelijk een veilige feestdag toe! En wie weet, misschien kan deze Japanse feestdag ook een leuke aanleiding zijn voor iedereen in België en Nederland om ouders, grootouders of kennissen een bezoekje te brengen of op te bellen. Een klein gebaar zou zomaar iemands dag kunnen maken!

Leuk weetje: ook Google doet mee aan Keirō no hi! (Tenminste in Japan.)

De Japanse naam

Wat zegt de Japanse naam nou eigenlijk over deze feestdag? De benaming Keirō no hi 敬老の日 bestaat uit vier delen:

1. kei 敬
2. rō 老
3. no の
4. hi 日

Het eerste karakter wordt gelezen als kei 敬 en betekent “eerbied” en “respect”. We vinden dit karakter ook terug in woorden zoals keigo 敬語 (“respectvol taalgebruik”), uyamau 敬う(“respect tonen”, “eerbiedigen”) en keirei 敬礼 (“groet”, “buiging”).

Voor het tweede karakter hanteren we de lezing rō 老 (met een lang-uitgesproken “o”) en het betekent “ouderdom”, “oudere” of “senior”. Het karakter komt ook in verscheidene andere woordgroepen voor, maar behoudt wel telkens dezelfde betekenis, zoals in rōjin 老人 (“ouder persoon”, “oudere”), fukeru 老ける (“ouder worden”) of rōnen 老年 (“ouderdom”).

Het derde karakter heeft slechts een grammaticale functie en bezit op zichzelf geen specifieke betekenis zoals de twee voorgaande substantieven. No の maakt deel uit van een reeks grammaticale partikels die een belangrijke rol spelen bij zinsopbouw in de Japanse taal! Dus ook al hebben ze niet meteen een inhoudelijke betekenis, ze zijn wel belangrijk om betekenis te geven aan Japanse zinnen. In het geval van het partikel no kunnen we een link leggen met het Nederlands bezittelijk voorzetsel “van”. No is dus een bezittelijk partikel en zorgt ervoor dat keirō een bepaling is van hi 日. Kortom, we krijgen een constructie zoals “hi van keirō”.

Als laatste krijgen we het karakter hi 日 voor “dag”. Naast de betekenis van “dag” betekent het karakter ook “zon” en vinden we het terug in onder andere Nihon/Nippon 日本, de Japanse naam voor Japan! Japan wordt niet voor niets het land van de rijzende zon genoemd, of letterlijk, de oorsprong (hier lezing: hon 本) van de zon (hi 日).

Wanneer we deze vier aparte karakters nu samen lezen als een geheel, krijgen we “dag van respect voor de ouderen”!